Yamaha XS 500 powstała na fali rywalizacji Yamahy z czterosuwowyi motocyklami Hondy. W średniej klasie pojemnościowej taki motocykl nosił oznaczenie Yamaha TX 500, a jego europejska premiera odbyła się w 1973 roku na targach motocyklowych w Amsterdamie. By konkurować z czterocylindrową pięćsetką Hondy silnikiem dwucylindrowym trzeba było sięgnąć po nowoczesne rozwiązania. Przede wszystkim silnik musiał mieć krótkoskokowe proporcje, by mógł osiągać wysokie obroty i by bezproblemowo te wysokie obroty znosić.