5 godzin temu
Dobra reputacja przewoźnika zyskuje na popularności, ponieważ w ciągu ostatnich dwóch lat liczba postępowań GITD dotyczących jej oceny wzrosła co najmniej dwukrotnie. Zmieniły się także zasady typowania firm do kontroli oraz wprowadzono istotny rating przedsiębiorstwa. W tym artykule przedstawiamy najważniejsze informacje, które warto znać na temat dobrej reputacji przewoźnika, jej oceny oraz konsekwencji naruszeń przepisów w transporcie drogowym.
Spis treści:
- Dlaczego dobra reputacja przewoźnika jest ważna?
- Coraz więcej postępowań ws oceny dobrej reputacji
- Liczą się także naruszenia poza granicami kraju
- O krok dalej, czyli rating przedsiębiorstwa
Dlaczego dobra reputacja przewoźnika jest ważna?
Dobra reputacja przewoźnika jako wymóg formalny została wprowadzona w 2009 roku na mocy Rozporządzenia (WE) nr 1071/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009 roku. Rozporządzenie to weszło w życie w grudniu 2011 roku. Do tego dnia posiadanie dobrej reputacji jest jednym z czterech warunków, które przewoźnik musi spełnić, aby uzyskać licencję transportową.
Zgodnie z przytoczonym rozporządzeniem poważne lub wielokrotne naruszenia przepisów w transporcie drogowym mogą prowadzić do wszczęcia postępowania administracyjnego przez Główny Inspektorat Transportu Drogowego (w Polsce i odpowiadające mu organy za granicą). jeżeli w toku postępowania dobra reputacja zostanie uznana za utraconą, przewoźnik może stracić licencję na wykonywanie działalności transportowej.
Coraz więcej postępowań ws oceny dobrej reputacji
Konsekwencje utraty dobrej reputacji wydają się tym groźniejsze, iż wzrosła liczba postępowań kontrolnych w sprawie jej oceny. W całym roku 2022 wszczęto zaledwie 350 tego typu spraw. Tymczasem tylko do końca listopada 2024 inspektorzy GITD prowadzili już 840 postępowań dotyczących oceny dobrej reputacji przewoźników, co doprowadziło do jej utraty przez prawie 220 przedsiębiorców (w 2023 było ich o ponad 50 mniej).
Ponadto w 2024 r. w efekcie utraty dobrej reputacji wszczęto 117 postępowań ws. cofnięcia licencji zawodu przewoźnika, z czego 114 zakończyło się utratą tego zezwolenia. Obraz dopełnia fakt, iż w ubiegłym roku GITD wydało ponad 170 upomnień w związku z jednym, bardzo poważnym naruszeniem (średnio na pojazd), podczas gdy w 2023 nie wydano ani jednego takiego upomnienia.
Skąd tak wielka aktywność inspektorów w opisywanym temacie? Winni są sami przewoźnicy, ale nie tylko. W ubiegłych latach GITD wszczynały postępowania wyjaśniające głównie z powodu pojedynczych naruszeń o najcięższym kalibrze (brak badań technicznych, manipulowanie tachografami). Jednak w 2024 roku inspektorzy uwzględniali już także średnią liczbę poważnych naruszeń na pojazd w firmie transportowej. Zalicza się do nich np.:
- użytkowanie pojazdu z drobnymi usterkami (niesprawne światła, lekko zużyte opony), ale bez ryzyka awarii,
- brak części wymaganej dokumentacji przewozowej (np. błędnie wypełnione karty pracy kierowców), ale bez poważnego zakłócenia transportu,
- nieprawidłowe użycie tachografu, ale bez dowodów na celowe manipulacje,
- przekroczenia DMC o 5 – 10%.
Te drobne naruszenia przepisów firma transportowa może popełnić stosunkowo łatwo. Na dodatek coraz istotniejsze są także wykroczenia w transporcie międzynarodowym.
Liczą się także naruszenia poza granicami kraju
Krajowy Rejestr Elektroniczny Przedsiębiorców Transportu Drogowego (KREPTD) jest centralną bazą danych w Polsce, która zawiera informacje m.in. o naruszeniach przepisów związanych z transportem drogowym. Została ona zintegrowana z systemem ERRU, rejestrującym wykończenia w krajach Unii Europejskiej.
W efekcie tylko w ubiegłym roku do KREPTD wpłynęło już 112 informacji o najpoważniejszych naruszeniach, popełnionych przez przewoźników poza granicami Polski. Wymiana danych pomiędzy tymi zintegrowanymi systemami przebiega bardzo sprawnie. Należy się więc spodziewać, iż gwałtownie stanie się to kolejnym czynnikiem napędzającym kontrole GITD.
O krok dalej, czyli rating przedsiębiorstwa
Coraz większe znaczenie zyskuje także rating przedsiębiorstwa, czyli system oceny ryzyka firm transportowych oparty na analizie liczby i rodzaju naruszeń popełnionych w określonym czasie. Rating został wprowadzony w ramach Pakietu Mobilności i obowiązuje od 23 maja 2022 roku. Przewoźnik uzyskuje ocenę na podstawie ilości punktów zgromadzonych w ciągu ostatnich dwóch lat. Punkty przyznawane są za każde naruszenie, stosownie do jego wagi zgodnie z poniższym taryfikatorem:
- NN (najpoważniejsze naruszenia) – 90 punktów
- BPN (bardzo poważne naruszenia) – 30 punktów
- PN (poważne naruszenia) – 10 punktów
- NMW (naruszenia mniejszej wagi) – 1 punkt
Algorytm ratingowy sumuje liczbę punktów i oblicza średnią na kontrolę oraz pojazd. Na podstawie tych danych przypisuje przewoźnika do jednej z czterech kategorii:
- Czerwonej (201 punktów lub więcej), czyli przewoźników wysokiego ryzyka,
- Pomarańczowej (101–200 punktów) dla firm średniego ryzyka,
- Zielonej (0–100 punktów) – przewoźnicy niskiego ryzyka,
- Szarej, w której znajdują się dotąd skontrolowane firmy transportowe.
Jak łatwo można się domyślić, firmy z kategorii czerwonej mogą spodziewać się kontroli. Warto jednak pamiętać o tym, iż rating uwzględnia punkty za naruszenia wykazane także podczas kontroli w siedzibie przewoźnika. Z tego powodu taka inspekcja może zarówno polepszyć, jak i pogorszyć ocenę ryzyka. W tym drugim przypadku przybliżając przewoźnika do wszczęcia postępowania dotyczącego oceny jego dobrej reputacji.
