Autostrada A2 na wschód i zachód od stolicy

Autostrada A2 jest aktualnie jedyną w Polsce jeszcze w budowie. Inwestycje prowadzone są na trasie na wschód od Warszawy między Mińskiem Mazowieckim a Białą Podlaską. Za tym miastem powstaną jeszcze trzy odcinki do granicy z Białorusią. Na zachód od stolicy droga od niej do Łodzi zostanie rozbudowana.

Ze stolicy do Mińska Mazowieckiego

Zanim rozpoczęła się budowa A2 od Mińska Mazowieckiego, w sierpniu 2020 r. oddano dwa odcinki trasy od węzła Lubelska w Warszawie do węzła Konik (5,6 km) i od tego obiektu do początku obwodnicy Mińska Mazowieckiego (9 km). Trasa jest dwujezdniowa i dwupasowa z rezerwą na trzecie pasy. Wybudowano węzeł Konik, obwód utrzymania autostrady i parę miejsc obsługi podróżnych (MOP). Niewielkie opóźnienie zakończenia robót wynikało z pracy w reżimie pandemicznym z powodu koronawirusa. Łączna wartość tych inwestycji wyniosła 815 mln zł.

Pierwszym odcinkiem autostrady na wschód od Warszawy była otwarta 30 sierpnia 2012 r. obwodnica Mińska Mazowieckiego licząca 20 km. Ma trzy węzły (Mińsk Mazowiecki, Janów, Kałuszyn), cztery wiadukty w ciągu A2, 10 nad i w ciągu dróg poprzecznych oraz serwisowych, obiekt mostowy, kładkę dla pieszych, 13 przepustów i parę MOP. Miała też trzy place pod stacje poboru opłat, ale zostały później zlikwidowane. Koszt realizacji wyniósł 761,66 mln zł.

A2 od Mińska Mazowieckiego do Siedlec

W pierwszej połowie sierpnia oddano do ruchu część obwodnicy autostradowej Siedlec między węzłami Siedlce Zachód i Siedlce Południe. Udostępniono 7,1 z 12,5 km. Pozostałe 5,4 km stanowią połączenia z sąsiadującymi fragmentami. Zostaną udostępnione po zakończeniu budowy A2 Groszki–Siedlce Zachód (12,9 km) i Siedlce Południe–Malinowiec (18,7 km). Od końca miesiąca kierowcy mogą już korzystać z trasy Kałuszyn–Groszki (12,6 km). W tym toku zostanie oddany odcinek Swory–Biała Podlaska (14 km).

Na pierwszej z tych części powstały dwa węzły: Siedlce Zachód na skrzyżowaniu z DK2 Warszawa–Terespol i Siedlce Południe na przecięciu z DK2, czyli obwodnicy Siedlec z dojazdem poprzez nią do DW802 Siedlce–Seroczyn. Wybudowano dwa wiadukty w ciągu autostrady, siedem nad nią, a także estakadę nad doliną Muchawki z przejściem dla dużych i średnich zwierząt i dwa kolejne dla takiej fauny (w lasach koło Gręzowa oraz w Kolonii Dąbrówka-Wyłazy). Jest też sześć przejść dla zwierząt małych i siedem dla płazów. Wartość tej inwestycji to 500 mln zł, kontrakt podpisano 5 marca 2020 r.

Na drugim odcinku między Kałuszynem a Groszkami znajduje się węzeł Groszki (skrzyżowanie z DK2). Powstało osiem wiaduktów nad trasą, jeden w jej ciągu i estakada nad doliną Witówki z przejściem dla zwierząt średnich. Dla nich wykonano jeszcze trzy przejścia. Duże korzystają z trzech takich obiektów, a małe z czterech. Płazy zyskały 12 przejść.

Przebudowano też sieć dróg publicznych i wewnętrznych kolidujących z autostradą A2, wykonano chodniki i zatoki autobusowe. Wzdłuż tej drogi szybkiego ruchu wybudowano trasy dojazdowe obsługujące sąsiadujące tereny i zjazdy do przyległych działek. Na początku sierpnia trwały prace wykończeniowe, kończyły się montaże ekranów przeciwolśnieniowych i ogrodzenia trasy, humusowanie i malowanie oznakowania poziomego. Zadanie pochłonęło 560 mln zł, umowę zawarto 7 kwietnia 2020 r.

W budowie pozostało odcinek Groszki–Siedlce Zachód o długości prawie 13 km (środkowy z trzech). Kierowcy pojadą nim w 2025 r. W tym przypadku kontrakt podpisano 28 stycznia 2021 r., jego realizacja rozpoczęła się najpóźniej. Na trasie nie ma węzłów. Powstaje siedem wiaduktów nad autostradą i estakada nad doliną Kostrzynia koło Sługocina z przejściem dla zwierząt dużych. Pozostałe dwa zlokalizowano w lesie Mingoskim. Osiem przejść przeznaczono dla fauny małej, a dwa dla płazów. Zadanie obejmuje też m.in. przebudowę szos kolidujących z drogą główną. Zaawansowanie robót przekracza 68%. Koszt realizacji to 531 mln zł.

Początkowo zakończenie budowy tych odcinków planowano na sierpień 2023 r. Głównym powodem przesunięcia terminów był długi proces pozyskiwania zezwoleń na realizację inwestycji drogowych (ZRID). Autostrada między Mińskiem Mazowieckim a Siedlcami liczy 37,5 km.
Wszystkie odcinki mają szeroki pas rozdziału – rezerwę pod budowę trzecich pasów. Na obwodnicy Siedlec, w ramach pilotażu, zastosowano w nim utwardzone kruszywo z nawierzchnią szczelną. Ma to ograniczyć ryzyko utraty panowania nad pojazdem w przypadku zjechania z jezdni głównej. Zwykle takie pasy humusuje się i obsiewa trawą.

Pierwszym odcinkiem autostrady na wschód od Warszawy była otwarta 30 sierpnia 2012 r. obwodnica Mińska Mazowieckiego licząca 20 km

Autostrada od Siedlec do Białej Podlaskiej

Trasę między Siedlcami a Białą Podlaską (63,4 km) podzielono na cztery odcinki. Najbardziej zaawansowana jest budowa autostrady Swory–Biała Podlaska. Zaawansowanie robót wynosi tu 93%. Podpisano aneks na ukończenie robót do 31 sierpnia 2024 r. Można spodziewać się jego otwarcia jesienią. Stan prac na pozostałych fragmentach to 52% (Siedlce Południe–Malinowiec), 39,5% (Malinowiec–Łukowisko) i 36,25% (Łukowisko–Swory). W tym przypadku wykonawcy złożyli roszczenia wynikające przede wszystkim z długotrwałych procedur uzyskania decyzji ZRID. Oczekują wydłużenia czasu w ukończenie lub dodatkowych środków finansowych.

Trasa między węzłem Siedlce Południe a Malinowcem osiągnie długość 19,9 km. Prace obejmują budowę węzła Siedlce Południe (skrzyżowanie z DK2), pary miejsc obsługi podróżnych (MOP) Ługi Wielkie w miejscowości Choja i obwodu utrzymania autostrady. Zaprojektowano 23 obiekty inżynieryjne: 11 wiaduktów nad autostradą, trzy w jej ciągu (w tym jeden z przejściem dla zwierząt dużych i drogą wewnętrzną), cztery przejścia dla średnich i pięć dla małych. Wartość kontraktu wynosi 700 mln zł. Podpisano go 14 kwietnia 2021 r.

Odcinek Malinowiec–węzeł Łukowisko (18 km) będzie miał jeden węzeł na przecięciu z drogą ekspresową S19. Powstaje tu 19 obiektów inżynieryjnych: osiem wiaduktów nad trasą główną, dwa w jej ciągu, most z przejściem dla zwierząt dużych, pięć przejść dla zwierząt dużych i średnich i trzy dla małych. Na przełomie lipca i sierpnia wykonywano wykopy i nasypy, przepusty, kanalizację deszczową, rów melioracyjny i roboty mostowe. Koszt inwestycji to 529 mln zł, umowę zawarto 1 kwietnia 2021 r.

Drogę szybkiego ruchu między Łodzią a Warszawą wybudowano w ciągu trzech lat, a kierowcy pojechali nią w czerwcu 2012 r. Tempo wynikało z konieczności zapewnienia przejazdu w związku z Mistrzostwami Europy w piłce nożnej – Euro 2012 organizowanymi przez Polskę i Ukrainę

Na liczącym 12,5 km fragmencie węzeł Łukowisko–Swory nie będzie węzłów drogowych. Roboty obejmują budowę dziewięciu wiaduktów nad A2, dwóch mostów (jednego z przejściem dla dużych zwierząt), jednego przejścia dla dużych zwierząt i trzech dla małych. W tygodniu do 4 sierpnia budowano np. ponad 20 przepustów, realizowano wykopy (w tym mostowe), stabilizowano warstwy nasypów. Prowadzono też roboty mostowe (zbrojenie, deskowanie, betonowanie, wbijanie ścianek szczelnych i pali prefabrykowanych). Kontrakt warty 369 mln zł podpisano 14 kwietnia 2021 r.

Za 467,7 mln zł powstaje autostrada między Sworami a Białą Podlaską. Podpisy na umowie złożono 1 kwietnia 2021 r. Na odcinku liczącym 14,1 km wybudowano węzeł Biała Podlaska (typu trąbka) na skrzyżowaniu z DW811. Na 13 obiektów inżynieryjnych składa się siedem wiaduktów i sześć przejść dla zwierząt średnich. Powstały MOP Kolonia Sitnik i obwód utrzymania drogi (kończy się jego budowa) w sąsiedztwie węzła. W toku są roboty wykończeniowe, montaż barier energochłonnych, roboty odwodnieniowe, brukarskie i humusowanie. Ten fragment A2 powinien zostać otwarty w tym roku. Łączna długość autostrady między Siedlcami a Białą Podlaską wynosi 63,4 km.

Na wschód od Warszawy w budowie pozostało pięć odcinków o łącznej długości 76 km od końca obwodnicy Mińska Mazowieckiego do węzła Biała Podlaska.

Trasa do granicy z Białorusią

Ostatnie 32 km autostrady A2 podzielono na trzy odcinki: Biała Podlaska–Kijowiec (16,2 km), Kijowiec–Dobryń (9,3 km) i Dobryń–Kukuryki (6,8 km). W przypadku pierwszych dwóch fragmentów prowadzone jest postępowanie w sprawie wydania decyzji ZRID przez wojewodę lubelskiego. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie analizuje raporty środowiskowe w ramach ponownej oceny oddziaływania drogi na środowisko. Dla trasy między Kijowcem a Dobryniem te prace już się zakończyły. Przed wydaniem ZRID dojdzie jeszcze do konsultacji społecznych. GDDKiA planuje ogłoszenie przetargów na dwa odcinki od Białej Podlaskiej do Dobrynia w IV kwartale 2024 r. Drogi będą realizowane w formule Buduj. Ostatni odcinek, do granicy z Białorusią powstanie pod warunkiem unormowania sytuacji geopolitycznej między tym krajem a Polską.
Najważniejsza inwestycja między Warszawą a Łodzią

89 km autostrady A2 zostanie rozbudowane. Wybudowana ponad 10 lat temu trasa Łódź–Warszawa jest jednym z najbardziej zatłoczonych odcinków dróg w Polsce. Średni ruch, zależnie od miejsca i pory, waha się od ponad 50 tys. do prawie 100 tys. pojazdów na dobę. Pod uwagę bierze się także, iż ruch jeszcze mocniej zwiększy się po wybudowaniu Centralnego Portu Komunikacyjnego. Wydano już decyzje o uwarunkowaniach środowiskowych (DŚU) dla obu części w województwach łódzkim i mazowieckim. Umożliwia to dalsze prace związane z przygotowaniem inwestycji.

Przetarg na opracowanie projektu budowlanego ogłoszono pod koniec stycznia 2023 r., na początku kwietnia otwarto koperty, a w połowie roku wybrano wykonawcę. Dokumentacja ma być gotowa na przełomie 2024 i 2025 r., następnie zostanie ogłoszony przetarg na rozbudowę autostrady do trzech pasów między węzłami Łódź Północ i Pruszków, a dalej do węzła Konotopa – do czterech pasów.

Droga ma być samowystarczalna energetycznie dzięki zasilaniu z odnawialnych źródeł energii i magazynów energii. W dokumentacji będą przedstawione dwa warianty tego rozwiązania. Analiza ekonomiczna pozwoli zoptymalizować wybór systemu zielonej energii pod względem rodzajowym, materiałowym, jak i umiejscowienia. Zostaną uwzględnione koszty wykonania, a także eksploatacji i utrzymania.

Zaprojektowana zostanie też modernizacja lub budowa oświetlenia drogowego z lampami LED, które zastąpią sodowe na węzłach Łódź Północ, Łowicz, Skierniewice, Wiskitki, Grodzisk Mazowiecki, Pruszków, a także na miejscach obsługi podróżnych i obwodach utrzymania autostrady. System ma pozwalać na sterowanie jasnością.

Autostrada A2 to strategiczna trasa tak dla Polski, jak i całej Europy. Drogę szybkiego ruchu między Łodzią a Warszawą wybudowano w ciągu trzech lat, a kierowcy pojechali nią w czerwcu 2012 r. Tempo wynikało z konieczności zapewnienia przejazdu w związku z Mistrzostwami Europy w piłce nożnej – Euro 2012 organizowanymi przez Polskę i Ukrainę. Roboty toczyły się równocześnie na pięciu odcinkach w ramach pięciu odrębnych kontraktów. Część trasy była przejezdna z ograniczeniami, niektóre prace kończono po zakończeniu zawodów sportowych. Ówczesna DŚU nie przewidywała budowy autostrady o trzech pasach ruchu dla każdej z jezdni. Dlatego projektanci zarezerwowali miejsce pod budowę dodatkowych pasów ruchu.

Budowa autostrady między Łodzią a Warszawą

Pierwsze plany zakładały rozpoczęcie robót budowlanych od węzła Łódź Północ (dawniej Stryków) do węzła Konotopa na przełomie lat 2006/2007, a droga do Warszawy i cała trasa od granicy z Niemcami miała być gotowa do końca 2008 r., a budowana w formule koncesyjnej. Wybór jednak się przeciągał, a termin realizacji inwestycji przesunięto na 2010 r. GDDKiA zmieniła zdanie i zaplanowała budowę w formule partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP), jednak w 2009 r. uznano, iż dwa konkurujące konsorcja nie zabezpieczają interesu publicznego. Powrócono do koncepcji budowy z finansowaniem z budżetu państwa. Ogłoszono przetargi na dwa odcinki w woj. łódzkim i trzy w woj. mazowieckim, a kontrakty z wykonawcami podpisano 28 września 2009 r. Prace rozpoczęły się w połowie lipca 2010 r. Węzeł Łódź Północ powstał w ramach odrębnego zadania.

Budowę odcinka A (29,2 km) z węzłem Łowicz (dawniej Łyszkowice) realizowała firma chińska, jednak w 2011 r. GDDKiA rozwiązała umowę z winy wykonawcy i błyskawicznie podpisała kontrakt z nowym. 3 czerwca 2012 r. został otwarty jako przejezdny z ograniczeniem prędkości do 70 km/godz. i tylko dla pojazdów do 3,5 tony i autokarów. Ruch prowadzono po warstwie wiążącej. Po zakończeniu Euro 2012 układano warstwę ścieralną. Na jezdni północnej prace zakończono 5 września, a na południowej 15 października.

Odcinek B (z węzłem Skierniewice) liczący 17 km oddano do użytku 3 czerwca 2012 r. 3,8 km było już kompletną autostradą, pozostałą część doprowadzono do stanu przejezdności. W woj. mazowieckim, na odcinku C (20 km) GDDKiA 13 czerwca zerwała umowę z chińskim wykonawcą, a już 1 sierpnia podpisała kolejną z konsorcjum polsko-czeskim (ostatecznie trasę budowali Czesi, polska firma dostarczała kruszywo). Prace prowadzono w tempie rekordowym, by zdążyć przed mistrzostwami piłkarskimi. Zatrudniono więcej pracowników, zmobilizowano dodatkowy sprzęt. Dzięki temu uzyskano przejezdność 6 czerwca 2012 r.

W całości wykonano odcinek D (17,6 km). Pozwolenie na budowę wydano 12 sierpnia 2010 r., a na użytkowanie 25 maja 2012 r. Ostatni fragment A2 (E), między węzłami Pruszków i Konotopa, o długości 7,1 km do ruchu oddano 23 maja wraz z trasą S8 od węzła Konotopa do Warszawy Zachodniej (2 km). Początkowo autostrada miała być płatna, budowano bramki poboru opłat. Nigdy nie zostały uruchomione, zlikwidowano je w 2019 r.

A2 między Koninem a Łodzią i do granicy

Wcześniej zrealizowano inwestycję GDDKiA, budowę A2 Konin–Łódź, do węzła Emilia. Trasę podzielono na cztery odcinki: Konin–Koło (27,5 km), Koło–Dąbie (18,1 km), Dąbie–Wartkowice (16 km) i Wartkowice–Emilia (24 km), wszystkie kontrakty podpisano 28 lipca 2004 r., roboty zasadnicze ukończono w lipcu 2006 r., a całą trasę oddano do użytku w 2007 r. Także w tym roku był gotowy fragment od węzła Emilia do węzła Stryków (18,1 km), czyli dzisiaj Łódź Północ. Pierwszy po kilku latach był remontowany w ramach gwarancji – betonowa nawierzchnia nie spełniała wymogów. W planach jest jego rozbudowa, by powiązać z nim drogę ekspresową S14.

Między przejściem granicznym z Niemcami w Świecku a Koninem wybudowano w formule koncesyjnej A2, jako płatną Autostradę Wielkopolską o długości 255 km. Trasę od Konina do Nowego Tomyśla budowano w latach 2002–2004, a część od Nowego Tomyśla do Świecka od 29 sierpnia 2008 r. do 1 grudnia 2011 r. (ponad pół roku przed terminem). Umowa koncesyjna obowiązuje do 10 marca 2037 r. Aktualnie realizowane są tam prace związane z dobudową trzecich pasów.

Cała autostrada A2, w 2014 r. nazwana Autostradą Wolności, osiągnie długość 657 km. Jest częścią europejskiej trasy E30 z Cork w Irlandii do Omska w Rosji (przy granicy z Kazachstanem), w Europie przebiega m.in. przez Londyn, Hagę, Utrecht, Hanower, Berlin, Frankfurt, Poznań, Łódź, Warszawę, Brześć, Mińsk i Moskwę. Jej całkowita długość wynosi 6530 km: 330 z Cork do Moskwy i 3,230 km z Moskwy do Omska. A2 na zachodniej granicy łączy się z niemiecką autostradą A12.

Historia przed budową A2

Koncepcja połączenia autostradowego Łodzi z Warszawą pochodzi z lat 30. XX w. Jej autorem był prof. Melchior Nestorowicz, pomysłodawca budowy sieci dróg w ówczesnej Polsce. II wojna zniweczyła te plany. Po wcieleniu Poznania do III Rzeszy, okupant rozpoczął budowę trasy wykorzystując pracę przymusowych robotników. Stworzyli dla nich około 37 obozów na długości około 180 km między stolicą Wielkopolski a Frankfurtem nad Odrą. Prace zarzucili w 1942 r., gdy nazistowska gospodarka przeszła w całości w tryb wojenny. W czasach powojennych, w 1950 r. podpisano traktat o granicy z ówczesną Niemiecką Republiką Demokratyczną. Postanowiono otworzyć przejście graniczne, ale powstał tylko niewielki fragment trasy po stronie niemieckiej. Dopiero w 1992 r. po śladzie przyszłej A2 powstała jednojezdniowa trasa (18 km) i stała się drogą krajową. Plany budowy autostrady snuto przed igrzyskami olimpijskimi w Moskwie w 1980 r., ale jedynym efektem był krótki odcinek Września–Konin oddany w latach 80. XX w. Realna budowa rozpoczęła się w 2002 r.