W minionym roku 70% europejskich firm transportowych doświadczyło trudności z obsadzeniem stanowisk kierowców. Połowa przedsiębiorstw działających w branży przewiduje, iż sytuacja ta ulegnie pogorszeniu w 2025 roku. Prognozy wskazują, iż w ciągu najbliższych 5 lat około pół miliona kierowców w Europie może przejść na emeryturę.
Według danych IRU, w tej chwili brakuje ponad 230 tysięcy kierowców. Największe deficyty odnotowano w Niemczech, Hiszpanii i Polsce. Z danych Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego (GITD) wynika, iż polski rynek transportowy walczy również z odpływem kierowców z państw trzecich, gdzie ich liczba w 2024 roku zmniejszyła się o blisko 12 000.
Dlaczego brakuje kierowców?
Podstawową trudnością jest starzejący się charakter zawodu kierowcy, co oznacza, iż liczba nowych pracowników wchodzących do zawodu jest niewspółmiernie mała w stosunku do liczby kierowców odchodzących na emeryturę. Do przyczyn braku młodych osób w branży należą trudne warunki pracy, wysokie koszty kursów i stres. Kierowcy mogą również napotykać na wyzwania związane z nadmiarem dokumentacji i utrudnioną komunikacją z firmą podczas obsługi zamówień. Dodatkowym utrudnieniem są trudności w uzyskiwaniu niezbędnych pozwoleń na wykonywanie zawodu w Polsce dla pracowników zza wschodniej granicy. Uproszczenie procedur dla ukraińskich pracowników, którym wygasły zezwolenia, mogłoby poprawić sytuację, jednak branża ma na to niewielki wpływ.
Jak można to zmienić?
W obliczu potencjalnych wzrostów w ilości przewożonych towarów w pierwszym kwartale br., po okresie spowolnienia w transporcie, pojawia się pytanie o dostępność kadr do ich przewozu. Zadbanie o nowych pracowników jest jednym z największych wyzwań dla pracodawców w branży, którzy mierzą się również z coraz bardziej skomplikowanymi i zmiennymi regulacjami dotyczącymi rozliczania pracy kierowców.
Edukacja i szkolenia są najważniejsze dla pozyskania nowych kadr. Promocja zawodu w szkołach, komunikowanie technologii poprawiających warunki pracy kierowców oraz organizacja szkoleń dla obecnych i przyszłych kadr branży wydają się niezbędne dla napływu nowego personelu.
Zapewnienie odpowiednich szkoleń, poświęcenie uwagi nowym pracownikom oraz sprawdzenie ich kwalifikacji są najważniejsze dla dobrej współpracy między przewoźnikiem a kierowcą. Specjaliści z Ośrodka Certyfikacji i Rozwoju Kadr (OCRK) oferują szkolenia mające na celu lepsze zrozumienie przepisów dotyczących czasu pracy, kontroli drogowych i obsługi tachografów, co zwiększa kompetencje kierowców i może ograniczyć nieporozumienia w zespole. OCRK dba również o dobrostan kierowców, oferując całodobowy Telefon Interwencyjny, gdzie można uzyskać pomoc w nagłych wypadkach oraz rozwiać wątpliwości dotyczące przepisów i rozliczeń.
Wyzwania dla kierowców z państw trzecich i rola technologii
Szczególną uwagę należy zwrócić na początkujących kierowców z państw trzecich, którzy mogą być przyzwyczajeni do innego trybu pracy i nie znać lokalnych przepisów. Szkolenia pracownicze i dokładne przygotowanie do zawodu są w tym przypadku bardzo ważne. Nowe technologie, takie jak telematyka, odgrywają ogromną rolę w automatyzacji i zabezpieczeniu wielu procesów, co pozwala kierowcom szybciej stać się samodzielnymi i unikać błędów.
Oprócz szkoleń, istotna jest poprawa warunków pracy kierowców, w tym rozbudowa bezpiecznych parkingów, lepsze sanitariaty i rozwój infrastruktury. Firmy mogą usprawnić pracę i zwiększyć bezpieczeństwo pracowników poprzez modernizację floty i inwestycje w technologie ułatwiające rozliczanie czasu, planowanie tras, wymianę dokumentacji i komunikację. Zaawansowana telematyka dostarcza kierowcom w czasie rzeczywistym jasne wskazówki dotyczące planowania trasy, tankowania i stanu pojazdu, co minimalizuje liczbę podejmowanych decyzji i czas spędzony na drodze, zwiększając efektywność, bezpieczeństwo i komfort pracy. Zautomatyzowana wymiana dokumentacji również ułatwia i przyspiesza obsługę zleceń.