W Polsce systematycznie rośnie liczba tuneli drogowych, co wpływa na skrócenie czasu podróży i zwiększenie komfortu przemieszczania się. Jednak ten rozwój infrastruktury rodzi pytania o bezpieczeństwo, szczególnie w kontekście ryzyka pożarów.
Po tragicznych pożarach w tunelach pod Mont Blanc i Tauern na przełomie lat 1999-2000, w Europie, w tym w Polsce, wzrosła świadomość potrzeby zapewnienia odpowiednich standardów bezpieczeństwa w tunelach. Już na etapie projektowania uwzględnia się szereg czynników mających na celu minimalizację ryzyka pożarów i innych niebezpiecznych zdarzeń.
Bezpieczeństwo w tunelach drogowych w Polsce
Obecnie w Polsce oddanych do użytku jest siedem tuneli drogowych, a Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) planuje zwiększyć ich liczbę do 18. Osiem kolejnych przepraw jest w budowie, a trzy w przygotowaniu, w tym rekordowy pod względem długości tunel pod Odrą, który ma mieć ponad 5 kilometrów. Po realizacji tych inwestycji łączna długość tuneli drogowych w Polsce przekroczy 25 km.
W związku z dynamicznym rozwojem infrastruktury tunelowej, specjaliści z GDDKiA opracowali w lipcu 2023 roku dokument „Opis potrzeb i wymagań dla tuneli drogowych”. Określa on szczegółowe wymagania dotyczące m.in. wentylacji, drążenia, systemów sterowania ruchem, nawierzchni oraz systemów przeciwpożarowych. Autorzy dokumentu podkreślają, iż wprowadzenie jednolitych wymagań jest najważniejsze dla optymalnego projektowania tuneli na podstawie zdobytego doświadczenia i aktualnej wiedzy technicznej.
Obowiązujące w Polsce przepisy dotyczące bezpieczeństwa tuneli opierają się na Dyrektywie 2004/54/WE, Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 2022 r. oraz Rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 2000 r.. Jednak eksperci wskazują, iż przepisy te nie uwzględniają wszystkich dostępnych nowoczesnych rozwiązań gaśniczych, które mogłyby znacząco podnieść poziom bezpieczeństwa. Przykładem takiego rozwiązania jest wysokociśnieniowa mgła wodna, której skuteczność została potwierdzona w testach pożarowych.
W polskich tunelach stosuje się szereg zabezpieczeń, takich jak systemy wczesnego wykrywania pożaru, punkty alarmowe z gaśnicami, wnęki hydrantowe, nisze ratunkowe, przejścia ewakuacyjne, oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne, zaawansowane systemy wentylacji oraz systemy przekazywania informacji głosowej i tekstowej. Tunel na trasie S3 Bolków-Kamienna Góra, będący najnowszym i najdłuższym w tej chwili pozamiejskim tunelem w kraju, powstał w oparciu o te wytyczne.
Eksperci podkreślają, iż w celu zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa, konieczne jest wdrażanie zaawansowanych systemów gaśniczych, takich jak mgła wodna, charakteryzujących się wysoką skutecznością i trwałością. Mgła wodna, dzięki swoim adekwatnościom fizycznym, efektywnie obniża temperaturę pożaru, redukuje poziom tlenu i promieniowanie, ograniczając ryzyko rozprzestrzeniania się ognia. Systemy tego typu są z powodzeniem stosowane w wielu tunelach w Europie, m.in. w Austrii, Holandii i Wielkiej Brytanii.
Wraz ze zbliżającym się sezonem wakacyjnym, kiedy ruch w tunelach znacznie wzrasta, ważne jest, aby kierowcy pamiętali o zasadach bezpieczeństwa. W tunelu pod Luboniem Małym na trasie S7, w okresie wakacyjnym, średni dzienny ruch wynosi ponad 26 tysięcy pojazdów, a w rekordowych dniach przekracza 44 tysiące.
Kierowcy powinni być przygotowani na możliwość otrzymania polecenia opuszczenia tunelu w sytuacjach awaryjnych, takich jak pożar, wypadek, wyciek substancji niebezpiecznych, awaria systemów, akcja służb ratunkowych lub zagrożenie terrorystyczne. W takich przypadkach należy bezwzględnie stosować się do poleceń, opuścić tunel najbliższym wyjazdem, nie zatrzymywać się bez potrzeby, nie zawracać i w razie potrzeby skorzystać z wyjść ewakuacyjnych. Zignorowanie systemów ostrzegawczych stanowi poważne naruszenie przepisów i zagraża bezpieczeństwu.
Źródło: Brandscope